Er is al een hoop geschreven en gepubliceerd over Generatie Z, de ‘internetgeneratie’ die geboren is na 2000. Hoe dan ook zijn zij de nieuwste arbeidskrachten op de werkvloer. Gen Z denkt in onbegrensde mogelijkheden, blaakt van het zelfvertrouwen en communiceert graag op gelijke voet met iedereen. Voor ondernemers een behoorlijke uitdaging om deze zelfverzekerde jongvolwassenen aan hen te binden. 

Jeroen Sprangers, advocaat bij Rein Advocaten, heeft er inmiddels een bak ervaring mee. In gesprek gaan en vooral veel spiegelen is het ei van Columbus, weet hij. Sprangers is duidelijk. Ja, Gen Z is behoorlijk zelfverzekerd. Denkt dat ze alles kunnen. Maar. “Dat is ook meteen een valkuil. Wat ze niet geleerd hebben is falen.” 

Falen 

Rein Advocaten in Assen is een advocatenkantoor dat zich voornamelijk richt op de zakelijke markt in de drie noordelijke provincies. Herstructurering is een specialisme. Naast advocaten, juristen en curatoren werken er ook fiscalisten om mee te kijken om zo de beste deal voor de ondernemer te kunnen sluiten. Daarmee onderscheidt het kantoor zich van andere advocatenkantoren. Rein investeert graag in jonge mensen. In het ReinLab kunnen studenten tegen een kleine onkostenvergoeding in een echte werkomgeving aan de slag met hun eigen project. Het doel? Het ontwikkelen van nieuwe vormen van juridische producten en dienstverlening. “Ze krijgen zoveel mogelijk vrije kaders. Een beetje John Cleese-achtig: alleen een vrij kind kan in mogelijkheden denken. Dat doen we al heel lang. Dit is de moeilijkste generatie om een vrij canvas mee te geven. Falen hoort erbij. En dat hebben ze nog niet geoefend. Je moet altijd kunnen vragen waarom iets niet werkt. Het antwoord is lastig. Ze kunnen slecht omgaan met dingen die mislukken.” 

Pamperen

Dan: “Maar de generatie die deze softies heeft opgevoed zijn we zelf, de X-Gen”, zegt Sprangers die doelt op ouders die graag alles naar hun hand zetten en hun kind daardoor te veel pamperen. “Wonen, verzekeren, vervoeren, ouders betalen het allemaal. Tot ze een baan hebben. Dan beseffen ze hoe duur het leven is. Dan wordt het leven saai. ‘Nee’ is geen optie meer. Elke vriendengroep gaat tegenwoordig wel ergens heen in het weekend. Het is extreem als iemand niet meegaat. Dat was vroeger heel normaal als je geen geld had. Ik hoor alleen maar ouders: ik heb het maar even voor ze betaald.” Sprangers gooit er nog even een mooie oneliner in: “Het woord prikkel kende je voeger alleen van de brandnetel. Maar geef het ze te doen: jongeren hebben door het hele online-gebeuren ongelofelijk veel keuzes. Hun wereld is zo divers, dat het lijkt dat ze hun eigen ankers niet kennen. Niet weten wie ze zijn of kunnen zijn. Maar Z is zeker geen verloren generatie, juist een met gigantische potentie.”

Er zijn volgens Sprangers drie dingen die de Gen Z-ers onvoldoende beheersen: omgaan met falen en kritiek, een referentiekader op hun eigen kunnen ontbreekt meestal en ze vinden het lastig om hun eigen potentie te vinden of te begrijpen. “Ik snap het wel hoor: de wereld om hun heen suggereert dat alles haalbaar en mogelijk is. Dat ze alles kunnen worden wat ze willen. Maar dat is natuurlijk niet zo. Net zo goed als dat ik geen astronaut meer kan worden. Maar is dat erg? Nee. Je wilt maar één ding: dat iemand optimaal in z’n kracht gaat staan.”

Spiegelen

Sprangers spiegelt graag wanneer ambitieuze jonge werknemers iets willen of menen dat ze ergens recht op hebben. “Vaak willen ze graag iets doen voor de aarde. Mooi, want dat willen wij ook. Als ze een goed voorstel hebben, investeren we daar graag in: ‘als jij iets goeds voor de wereld doet, verdubbelen wij het. Dat betekent voor ons 12 procent minder omzet, maar voor jou 12 procent minder salaris.’ Dan haken ze af. Nog een voorbeeld: prima, een vrije dag op 5 mei. Vrijheid is een groot goed. Maar dan doe je ook iets voor de maatschappij op 5 mei. Dan geven we een vrije dag. Niet als je gezellig naar een festival gaat om biertjes te drinken. Dan neem je maar een vrije dag op. Als je uitlegt waarom, dan levert dat meestal begrip op. Maar: alle heilige huisjes die je niet goed verdedigt, breken ze af. Je wordt de hele dag gechallenget. Zo kwam hier een jonge dame op kantoor werken. Wij ondersteunen graag ergonomisch werken: ergonomische stoelen, een sta- zitbureau, dubbele beeldschermen. Ze was amper een paar dagen aan de slag toen ze vroeg of zij dat ook kon krijgen. Alsof ze op gelijkwaardige voet stond. Dan leg ik wel even uit: zullen we het eerst maar eens proberen? Wij zijn vroeger toch ook eerst met een oud tennisracket begonnen?” 

Gen Z is gehinderd door een gebrek aan sociale verhoudingen, meent Sprangers. “En aan de andere kant is dat tegelijkertijd hun kracht. Waar ons vroeger duidelijk werd gemaakt dat de waaromvraag niet gesteld diende te worden, vragen zij zich hardop af: waarom doe je dit zo? Dat is toch niet handig? Het kan veel efficiënter zo of zo. Vaak hebben ze gelijk. Er valt onvoorstelbaar veel van hen te leren door naar ze te luisteren. Zij denken: werk smart, niet harder. Werk harder, niet smarter, zoals X is opgevoed, vinden zij dom. Ik bespreek ook de zwakheden van mijn eigen generatie, die denkt alles te kunnen oplossen door hard te werken.”

Sprangers schiet in de lach. Bij sollicitaties maakt hij het nogal eens mee, mensen die zich profileren als alleskunner. Vloeiend de Engelse taal spreken bijvoorbeeld. “Ik kreeg een telefoontje binnen dat in het Engels gevoerd moest worden. Zelf zat ik in een overleg dus vroeg wie het gesprek even over kon nemen. Ze doken ongeveer in alle holen die er te vinden waren. Dan zijn er twee smaken: dan kan ik die baas zijn die binnendendert en zegt: ga die klant eens even terugbellen in het Engels of: guys, dit kan toch niet, je zei dat je het kon.”

Eens in de drie maanden houdt Rein Advocaten een bijeenkomst met de hele club. Alles mag gezegd worden. “Iedereen mag meedenken. Ook de jongste medewerkers. Het zou gek zijn dat zij met hun skills niets mogen inbrengen. Maar soms moeten er ook afspraken gemaakt worden die heilig zijn. En dat snappen ze wel hoor.”