‘Zonder druk en spanning kan ik niet presteren. Als er geen druk is, creëer ik het wel'

Je hebt een lange carrière in de schaats sportwereld. Eerst als langebaan schaatser, later als succesvol coach van topschaatsploegen. Nu heb je je eigen talentschool. Kun je topsport vergelijken met het bedrijfsleven?

“Er zijn zeker veel overeenkomsten. Ik heb het geluk gehad dat ik in een sport terechtkwam die in Nederland populair is. Het gevolg daarvan is dat je connecties opbouwt. Je leert mensen kennen die je anders nooit zou ontmoeten. Er gaan werelden open. Je ontdekt dat wat gezien wordt als ‘typisch topsportgedrag’ ook geldt in an dere werelden. Een ondernemer wil zich onderscheiden in gedrag, houding en commitment. Je moet als top sporter en als ondernemer soms een stap nemen die nog
nooit eerder genomen is. Risico nemen hoort daarbij.

Jij hebt inmiddels veel ervaring in beide werelden.
“Het proces van ontwikkelen en leren stopt nooit. Ik blijf erbij dat ik, of ik nu 80 of 90 ben, mezelf moet blijven ontwikkelen. I know what it takes, dat gevoel heb ik nooit gehad, ondanks meerdere keren olympisch goud. Dat zou gepaard gaan met een zekere arrogantie, een gevoel dat sowieso niet bij me past. Je moet blijven absorberen.”

Jij staat bekend als iemand die het uiterste van zichzelf vraagt maar ook van een ander. Hoe ga je met die druk om en hoe leer je sporters om daarmee om te gaan?
“Ik eis het niet maar verlang het wel. Het is all-in of all-out. Met de hoogste prioriteit. Druk zet mij juist aan. Zonder druk en spanning kan ik niet presteren. En als er geen druk is, creëer ik het wel. Dat probeer ik ook over te brengen op de sporters. Spanning voelen hoort erbij. Ik merk wel dat de hoeveelheid sporters die bereid zijn om tot het uiterste te gaan kleiner wordt. Die 100 procent commitment, de liefde en het trots zijn op wat je met elkaar doet voor een bepaalde job is tanende. Daar maak ik me best wel zorgen over.”

Iemand die onderscheidend is weet dat het af en toe ook mis kan gaan, ieder succes gaat gepaard met tegenslagen'

Hoe bedoel je dat precies?
“Er wordt al snel gevraagd om een vierdaagse werkweek. Maar als je job erom vraagt, moet je er zeven dagen zijn. Mensen jobhoppen tegenwoordig gemakkelijk. Blijkbaar zit er te weinig liefde op de plek waar ze zitten. Er wordt te vaak gekeken naar opleiding in plaats van naar de persoon erachter. Liever minder opleiding, werkethiek en liefde voor de baan. Als je topsport wilt bedrijven heeft dat met persoonlijkheid en karakter te maken, niet zozeer met opleiding. Het leventje waar de samenleving naar toe gaat is die van gemak. Fietsen wordt de elektrische fiets, de grasmaaier wordt een robotmaaier en het liefst hebben ze twee of drie auto’s voor de deur. Het is een maatschappelijke trend.”

Wat zijn voor jou de hoogtepunten in je carrière?
“Twijfel. Ik kan ze moeilijk benoemen. Olympisch goud? Dat is maar een verschijningsvorm. Het is het resultaat van een proces. Het zit veel meer in een succesvolle samenwerking waarin je keuzes maakt, samen in een ambitie zit. Zeker is het leuk dat een vol Thialf jouw naam scandeert. Maar ook dat is maar een moment. Datzelfde geldt voor de twee keer dat ik uitgeroepen van tot Coach van het Jaar. Dat ik Sven en Ireen in deze tijden nog steeds aan de telefoon heb, wij nog steeds bij elkaar op de radar staan, is misschien wel een veel grotere beloning dan die single moments. De vriendschap die ik voel heeft te maken met de grondslag in de ambitie om de beste van de wereld te willen zijn.”

Hoe ga je om met teleurstellingen?
“Je bent geen topper als je niet accepteert dat bij ieder proces ook teleurstellingen horen. Een topper weet dat hij op de grenzen moet manoeuvreren. Iemand die onderscheidend is weet dat het af en toe ook mis kan gaan, ieder succes gaat gepaard met tegenslagen. Die tegenslagen moet je ombuigen in bouwstenen naar een volgende stap in het succes.”

‘Beter worden is belangrijker dan goed zijn’ is een uitspraak van jou. Je moet toch juist goed zijn om in de top mee te draaien? “

Die uitspraak is bedoeld voor jonge sporters die in een ontwikkelfase zitten. Voor mensen die ruimte nodig hebben om winst te boeken in plaats van om alleen maar kaal te winnen. Als je keihard afgerekend wordt op niet behaalde resultaten kan dat voor een veertienjarige de doodsteek zijn voor groei in zijn carrière. Wel moeten we ze bouwstenen meegeven om zich te wapenen. De wereld aan de top is niet coulant. Weinig vergevingsgezind.”

Hoe kijk je terug op je tijd bij FC Groningen?
“Heel positief met een klein vleugje van teleurstelling omdat het niet duurzaam bleek. Ik blijf erbij dat voetbal enigszins is vastgeroest in de voetbalcultuur en de typische manier van ‘voetbaldenken’. Ik denk dat iemand met olympische ervaring, kennis en kunde een organisatie, en dus de voetballer, verder kan brengen. Voetballers die in staat zijn om eredivisie voetbal te veranderen kun je in de opleiding creëren. Dan moet je de opleiding anders inrichten dan alleen maar competitie spelen. Ik wil graag opleiden met als resultaat een geweldig eerste elftal. Heel bot zou je kunnen zeggen, als er veel eerste elftalspelers gekocht moeten worden heb je de opleiding niet voor elkaar. Een mooiere spiegel kan je niet krijgen en dus aan de slag. Moet beter! Waar ik heel erg op aan ga is dingen bedenken die een ander nog niet gedaan heeft. Bij voetbal constateer ik veel ‘doen wat een ander al gedaan heeft.’

Maar ik heb het erg naar mijn zin gehad. Ik vond wat ik zocht: een nieuwe, prikkelende omgeving waar ik enorm uitgedaagd ben. Het gebouw is mijn erfenis, maar daar gaat het niet om.

Olympisch goud?
Dat is maar een verschijningsvorm.
Het resultaat van een proces’

Het gaat om wat er in dat gebouw gebeurt. Ik vind het leuk dat ik dingen herken die wij hebben geïmplementeerd. Er zitten werkpaarden in het eerste elftal. Gronings voetbal is vieze broekjes, zweet op de kop en hard werken. Van begin tot einde. Daar mag ik de credits niet voor trekken, dát is FC Groningen.” Je bent nu 57, waar wil je staan over vijf jaar? “Ik denk er meer over na waar mijn kinderen over vijf jaar staan. We hebben een dochter en een zoon. Ze wonen samen in een appartement in Groningen en komen graag thuis. We hebben een soort hybride situatie. Over vijf jaar zijn ze midden twintig. Dan zijn ze gesetteld. Ik verheug me wel op de volgende fase waarin mijn vrouw Elke en ik ons eigen leven weer wat meer ‘zelfstandig’ in kunnen richten. Ik heb over mijn maatschappelijke toekomst nooit na hoeven denken, het is allemaal naar me toegekomen. Men heeft mij steeds op het juiste moment gevonden. Het olympisch boek is dicht, het leven in de spotlights was geweldig maar is nu afgesloten. Ik kom niet meer via Hilversum de huiskamers binnen. Prima! Nu ben ik weer met iets geweldigs bezig, buiten de schijnwerpers. Dat doe ik met net zo veel plezier. TalentNED is uniek in heel Nederland. Een topsportinternaatzie je nergens anders. Voor mij weer een uitdagende werkomgeving, waar ik voorlopig nog wel even door kan groeien.”

Welk cijfer geef je je leven?
“Heel hoog. Ik voel me een bevoorrecht mens in alle facetten.